ΚΡΗΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ, ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΟΥ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Κρητική Επιθεώρησις

 Όργανον Ανεξαρτήτων Πολιτικών Αρχών, Ρέθυμνο, 1 Σεπτεμβρίου 1912 μέχρι σήμερα (2017). Πρόκειται για τη μακροβιότερη εφημερίδα της Κρήτης και μια από τις μακροβιότερες της Ελλάδας. Εκδίδεται ανελλιπώς από το 1912 με μόνη διακοπή εκείνη της Γερμανικής κατοχής (1941-1944). Στη μακρόχρονη πορεία της χρησιμοποίησε πολλούς υπότιτλους. Αναφέρονται ενδεικτικά: Καθημερινή Εφημερίς Φιλελευθέρων Αρχών (1916-1918), Καθημερινή Πολιτική Εφημερίς (1934-1937), Εφημερίς Καθημερινή, η Αρχαιοτέρα των εν Κρήτη Εφημερίδων (1937-1941), Καθημερινή Ανεξάρτητος Δημοκρατική Εφημερίς (1944-1945), Καθημερινή Εφημερίς Δημοκρατικών Αρχών (1945-1954), Καθημερινή Εφημερίς, η Αρχαιοτέρα των εν Κρήτη Εφημερίδων (1954-1958), Πρωινή Εφημερίς (1959-1960), Καθημερινή Πρωινή Εφημερίς Ρεθύμνης (1960-1961), Καθημερινή Πρωινή Εφημερίς Ρεθύμνου, η Αρχαιοτέρα Κρητική Εφημερίς (1962-1967), Η Αρχαιοτέρα Καθημερινή Εφημερίς του Ρεθέμνου (1967-1968), Καθημερινή Εφημερίς (1970-1971), Η Αρχαιοτέρα Ημερησία Εφημερίς της Κρήτης (1971 κ.ε.). Ιδρυτής της εφημερίδας και ταυτόχρονα εκδότης και διευθυντής υπήρξε ο Βασίλειος Καλαϊτζάκης, γιος του Στυλιανού Καλαϊτζάκη, πρωτεργάτη της τυπογραφίας και εφημεριδογραφίας στην περιοχή του Ρεθύμνου. Ο Βασίλειος διηύθυνε την εφημερίδα κατά τα χρονικά διαστήματα 1912-1919 και 1921-1933, ενώ ο αδελφός του Ιωάννης Καλαϊτζάκης, με τον οποίο εναλλασσόταν στο τιμόνι της εφημερίδας, κατά τα διαστήματα 1919-1921 και 1933-1961. Τον τελευταίο διαδέχθηκε ο γιος του Στυλιανός για το διάστημα 1962-1996 και αυτόν με τη σειρά του ο γιος του Γιάννης, που διευθύνει την εφημερίδα σήμερα.

Η Κρητική Επιθεώρηση το 1960

Είναι προφανές ότι σε μια εφημερίδα με τόσο μεγάλη διάρκεια ζωής απεικονίζονται όλες εκείνες οι αλλαγές στη μορφή και σον χαρακτήρα του επαρχιακού Τύπου, οι οποίες οφείλονται στις οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες αλλά και στην πρόοδο της τεχνολογίας. Έτσι στον τομέα της περιοδικότητας της έκδοσης άλλοτε είναι εβδομαδιαία τετρασέλιδη (1912-1915 και 1922-1933), άλλοτε δισεβδομαδιαία δισέλιδη (1916-1921) και άλλοτε καθημερινή τετρασέλιδη (1934-1935 και 1960-1989) ή καθημερινή δισέλιδη (1936-1941 και 1944-1959). Επίσης και οι διαστάσεις της εφημερίδας ποικίλουν: 1912-1922 (47Χ31), 1923-1941 (50Χ36), 1944-1946 (43Χ31), 1947-1951 (51Χ32), 1952-1960 (62Χ43), 1960-1961 (50Χ33), 1962-1973 (58Χ42), 1973-1990 (62Χ43). Από το 1991 εκδόθηκε σε σχήμα 58Χ35 με 8–12 σελίδες και από την άνοιξη του 2001 εκδίδεται 24σέλιδη σε σχήμα ταμπλόιντ. Ο αριθμός των στηλών κυμαίνεται από τρεις μέχρι οχτώ και είναι ανάλογος των διαστάσεων της εφημερίδας. Αλλά και η τιμή της, όπως είναι αναμενόμενο για μια εφημερίδα τέτοιας διάρκειας, παρουσιάζει πολλές διακυμάνσεις: 10 λεπτά (1912-1915), 5 λεπτά (1916-1917), 10 λεπτά (1918-1919), 15 λεπτά (1920), 20 λεπτά (1921), 30 λεπτά (1922), 50 λεπτά (1923-1925), 10 δρχ. (1945), 1000 δρχ. (1952-1954), 1 δρχ. (1955-1958), 1,5 δρχ. (1959-1968), 1 δρχ. (1972), 1,5 δρχ. (1973), 2 δρχ. (1974), 3 δρχ. (1975-1976), 5 δρχ. (1979), 7 δρχ. (1980), 10 δρχ. (1981-1985), 50 δρχ. (1991-1995), 100 δρχ. (1996-1998), 150 δρχ. (1999- ), ενώ η ετήσια συνδρομή ήταν: 50 δρχ. (1926-1933), 240 δρχ. (1934-1936), 500 δρχ. (1969-1971). Τυπωνόταν ανέκαθεν σε ιδιόκτητο τυπογραφείο.

Υπήρξε πάντοτε μετριοπαθές φύλλο χωρίς ακρότητες και φανατισμούς, γεγονός που οφείλεται στον ήπιο χαρακτήρα των εκδοτών της. Ιδεολογικά τοποθετείται στον φιλελεύθερο βενιζελικό χώρο.

Η πορεία της ταυτίζεται χρονικά με αυτήν του Ρεθύμνου ως ελεύθερης περιοχής του Ελληνικού Κράτους, αφού η έκδοσή της σχεδόν συμπίπτει με την ένωση της Κρήτης με τον εθνικό κορμό. Από τις στήλες της είδαν το φως, πέρα από τη συνήθη ειδησεογραφία, νευρώδη άρθρα τοπικού και ευρύτερου χαρακτήρα, πνευματώδεις επιστολές και αξιόλογα λογοτεχνικά κείμενα. Επίσης παρέλασαν από τις σελίδες της προσωπικότητες τοπικής, αλλά και πανελλήνιας εμβέλειας, δηλαδή ότι αξιόλογο έχει να επιδείξει το Ρέθυμνο στα γράμματα, τις τέχνες και τις επιστήμες. Εκεί έχουν αποθησαυριστεί όλα τα γεγονότα που έχουν λάβει χώρα κατά τα τελευταία εκατό χρόνια στο Ρέθυμνο αλλά και ευρύτερα. Όλες εκείνες οι πληροφορίες που συνθέτουν το κοινωνικό, πολιτικό, οικονομικό και πολιτιστικό πρόσωπο του τόπου. Εκεί έχουν αποτυπωθεί οι μεγάλες και μικρές στιγμές της Ρεθυμνιώτικης κοινωνίας, καθώς και οι φυσιογνωμίες που διαδραμάτισαν μικρό ή μεγάλο ρόλο στα τοπικά πράγματα. Με λίγα λόγια αποτελεί για το Ρέθυμνο πολύτιμη κιβωτό και είναι ευτύχημα που διασώθηκε ακέραια και φυλάσσεται στη βιβλιοθήκη της πόλης.

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ: -Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Ρεθύμνης.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: -Κυριάκος Κυριακάκης, “Είκοσι έξ ετών ωραίοι αγώνες”, εφ. Κρητική Επιθεώρησις, 25-9-1938. -Γιάννης Ζ. Παπιομύτογλου, “Εκατό χρόνια Ρεθεμνιώτικων εφημερίδων”, π. Προμηθεύς ο Πυρφόρος, 29(1982),165-181. - Του ίδιου, “Ο Τύπος του Ρεθύμνου”, Επτά Ημέρες της Καθημερινής, φ. 20-7-1997. - Του ίδιου, “Οι πρώτες εφημερίδες του Ρεθύμνου: Τουρκοκρατία και Αυτονομία” στον τόμο  Ρέθυμνο 1898-1913: Από την Αυτονομία στην Ένωση, Ρέθυμνο 1998, σ. 53-56.

Γιάννης Ζ. Παπιομύτογλου

(Έχει δημοσιευθεί στην Εγκυκλοπαίδεια του ελληνικού Τύπου 1784 – 1974)