ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΟΥ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Ελευθερία

Την άνοιξη του 1907 κυκλοφορεί μια νέα εφημερίδα του Στ. Καλαϊτζάκη με τον τίτλο Ελευθερία και υπότιτλο Εφημερίς Πολιτική. Την ίδια εποχή κυκλοφορούσε στο Ρέθυμνο και η εφημερίδα Αναγέννησις, που αναφέρθηκε πιο πάνω. Η Αναγέννησις υποστήριζε την αντιβενιζελική παράταξη και ενόψει των εκλογων της 27^ης Μαϊου του 1907 ανέκυψε η ανάγκη της έκδοσης μιας βενιζελικής εφημερίδας στο Ρέθυμνο, πράγμα το οποίο έκαμε ο Καλαϊτζάκης με την Ελευθερία. Άλλωστε το δηλώνει απερίφραστα στο εκτενές εκδοτικό σημείωμα του πρώτου φύλλου: Εγκαινιάζοντες το δημοσιογραφικόν ημών στάδιον απαραίτητον να εκθέσωμεν το πολιτικόν πρόγραμμα ου τας αρχάς θέλωμεν από των στηλών τούτων ερμηνεύει και υποστηρίζει. Το πρόγραμμα της πολιτικής ημών πορείας είναι αυτό τούτο όπερ τη 25^η παρελθόντος μηνός Μαρτίου δημοσία ανέπτυξεν ενταύθα διά μακρών ο Ηγέτης της Κρητικής Αντιπολιτεύσεως κ. Βενιζέλος…

 Ο Στ. Καλαϊτζάκης εμφανίζεται στην προμετωπίδα ως Διευθυντής και Εκδότης, ενώ ως Υπεύθυνος εμφανίζεται ο Αντώνιος Μ. Σαπουντζάκης, ο οποίος παλαιότερα είχε διατελέσει Υπεύθυνος Τυπογραφείου της εφημερίδας Αναγέννησις.

Ήταν εβδομαδιαία, τετρασέλιδη, διαστάσεων 47Χ30 εκ. (τρίστηλη).  Ετήσια συνδρομή εσωτερικού 6 δρχ. και του εξωτερικού 7 δρχ. Είναι γνωστά συνολικά 19 φύλλα της εφημερίδας με πρώτο εκείνο της 8^ης Απριλίου 1907 και τελευταίο εκείνο της 12^ης Δεκεμβρίου 1907. Πλήρης σειρά της εφημερίδας εντοπίσθηκε σχετικά πρόσφατα στην κατοχή ιδιώτη[1] και μικροφωτογραφήθηκε για λογαριασμό της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Ρεθύμνης. Μέχρι τότε ήταν γνωστά ελάχιστα φύλλα, για τα οποία μάλιστα έγιναν και σχετικά δημοσιεύματα[2].

Όπως είπαμε, εκδόθηκε τις παραμονές των εκλογών της 27^ης Μαϊου 1907, μάλλον για να εξυπηρετήσει τις εκλογικές ανάγκες του βενιζελικού κόμματος, που βρισκόταν τότε στην αντιπολίτευση και δεν διέθετε φιλική εφημερίδα στο Ρέθυμνο.  Γι’ αυτόν το λόγο, άλλωστε, κυριαρχείται από κείμενα που έχουν σχέση με τη σφοδρή αντιπαράθεση μεταξύ των δύο παρατάξεων, δηλ. βενιζελικών και αντιβενιζελικών. Τα κείμενα αυτά καταλαμβάνουν τις τρεις πρώτες σελίδες της εφημερίδας, ενώ στην τέταρτη καταχωρούνται πλειστηριασμοί και λίγες διαφημίσεις. Στο πρώτο φύλλο δημοσιεύεται εκτενής περιγραφή της επίσκεψης του Βενιζέλου στο Ρέθυμνο, ενώ στο 8^ο φύλλο με ημερομηνία 10 Ιουνίου 1907 δημοσιεύονται τα αποτελέσματα των εκλογών, κατά τις οποίες οι βενιζελικοί κυριαρχούν και εκλέγουν στο Ρέθυμνο δώδεκα βουλευτές, ενώ οι αντιβενιζελικοί εκλέγουν μόλις έναν. Η εφημερίδα φαίνεται ότι μετά τις εκλογές άρχισε να αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα, όπως προκύπτει από την «ειδοποίηση» που δημοσιεύεται στο 10^ο φύλλο με ημερομηνία 14-6-1907: Παρακαλούνται οι φίλοι κ. Συνδρομηταί της «Ελευθερίας» άμα τη λήψει του παρόντος φύλλου να σπεύσωσι να πληρώσωσι την συνδρομήν των, καθόσον πρέπει να λάβωσιν υπ’ όψιν των τας δαπάνας τας οποίας απαιτεί έκαστον φύλλον και προ πάντων ότι είνε μεγάλη ανάγκη να συντηρηθή η «Ελευθερία μας» χάριν των συμφερόντων του νομού μας. Η ίδια ειδοποίηση δημοσιεύεται και στο φύλλο με αρ. 17 της 16^ης Σεπτεμβρίου 1907, γεγονός που δείχνει ότι το πρόβλημα δεν ξεπεράστηκε. Στη συνέχεια εκδίδονται άλλα δύο φύλλα και η εφημερίδα κλείνει. Μάλιστα το τελευταίο φιλοξενεί μόνο πλειστηριασμούς.

---

[1] Εμμανουήλ Ν. Σταυρουλάκης, στην κατοχή του οποίου βρίσκονται εκτός της Ελευθερίας και η Ένωσις που ακολουθεί, αλλά και άλλες Ρεθυμνιώτικες εφημερίδες των αρχών του 20ου αιώνα.

[2] Μιχάλη Παπαδάκη (Δάνδολου), Η άγνωστη εφημερίς «Ελευθερία» του πατέρα της Ρεθεμνιώτικης τυπογραφίας Στυλιανού Καλαϊτζάκη, Κρητολογικά Γράμματα, 5/6 (1992),69-71 και Ζαχαρένιας Σημανδηράκη, Η εφημερίδα Ρεθύμνης «Ελευθερία», Κρητολογικά Γράμματα, 7/8 (1993), 23-26.