ΚΡΗΤΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΣ, ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΟΥ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Κρητική Εφημερίς

Εβδομαδιαία Πολιτική και Φιλολογική Επιθεώρησις, Ρέθυμνο, 21 Ιουλίου 1901 – 14 Φεβρουαρίου 1904, αρ. φ. 1-101. Ιδιοκτήτης και Συντάκτης ο δικηγόρος Στυλιανός Κωστογιάννης, ενώ από φ.54(10-10-1902) εμφανίζεται ως Διευθυντής ο Νικ. Καλογέννητος. Κυκλοφορούσε κάθε Σάββατο, τετρασέλιδη. Μέχρι το φ. 14 οι διαστάσεις της ήταν 47Χ31 εκ. (τετράστηλη) και στη συνέχεια 55Χ35 (πεντάστηλη). Η τιμή φύλλου ήταν 10 λεπτά ενώ η ετήσια συνδρομή για την Κρήτη 6 δρχ. και για το εξωτερικό 8 δρχ. Για τους δασκάλους, ιερείς και χωροφύλακες η συνδρομή ήταν 5 δραχμές. Τυπωνόταν στο τυπογραφείο του Στυλ. Ε. Καλαϊτζάκη.

Η εφημερίδα δικαιολόγησε σε μεγάλο βαθμό το επίθετο «φιλολογική» του υπότιτλού της, αφού φιλοξένησε αρκετές αξιόλογες συνεργασίες φιλολογικού, ιστορικού και λαογραφικού περιεχομένου. Στο πολιτικό πεδίο ενώ αρχικά κρατήθηκε μακριά από πολιτικές αντιπαραθέσεις, στη συνέχεια υποστήριξε αναφανδόν τον πρίγκιπα Γεώργιο, Ύπατο Αρμοστή της Κρήτης κατά την περίοδο της Κρητικής Πολιτείας και πολέμησε με φανατισμό τον Ελ. Βενιζέλο, κατά του οποίου δημοσίευσε πύρινα άρθρα.

Η δομή της είναι η συνήθης της εποχής, η οποία χαρακτηρίζεται από το κύριο άρθρο στην πρώτη σελίδα και ακολουθούν διάφορες στήλες ειδησεογραφικού ή άλλου χαρακτήρα  στο υπόλοιπο της πρώτης και στις εσωτερικές σελίδες. Ενδεικτικά αναφέρονται ορισμένοι τίτλοι των στηλών της, οι οποίοι δίνουν με σαφήνεια το επίπεδο της εφημερίδας: «Έργα και Ημέραι», «Κρητική Φιλολογία», «Ρεθυμνιακά», «Επιστημονικά», «Από την ανέκδοτον Κρητικήν ιστορίαν», «Από την Φύσιν και την Ζωήν» κ.ά. Επίσης δημοσιεύονται συχνά επιστολές ποικίλου περιεχομένου και παρουσιάζεται το νομοθετικό έργο της Κρητικής Βουλής όταν αυτή συνεδριάζει. Οι διαφημίσεις είναι αρκετές και φιλοξενούνται στην Τρίτη σελίδα, ενώ είναι εντυπωσιακός ο αριθμός των πλειστηριασμών οι οποίοι καλύπτουν πάντα την τέταρτη σελίδας, συχνά και μέρος της τρίτης και μερικές φορές είναι τόσοι πολλοί που για τη δημοσίευσή τους εκδίδεται ειδικό παράρτημα της εφημερίδας.

που εκδόθηκε στο Ρέθυμνο μετά τη Κρητική μεταπολίτευση του 1898, αφού το

Όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω είχε αρκετούς αξιόλογους συνεργάτες, οι πλείστοι των οποίων γράφουν με ψευδώνυμα, όπως: «Κεδρηνός» (Εμμ. Γενεράλις), «Ζηνόδοτος Διογενιανός» (Νικ. Σταυρουλάκης), «Απτεραίος», «Γοργίας», «Ετέαρχος», «Ερανιστής», «Φιλόπολις» κ.ά. Αξίζει να αναφερθεί χωριστά η συνεργασία του Παύλου Βλαστού, ο οποίος πραγματεύεται θέματα Κρητικής ιστορίας.  Αξιοσημείωτη είναι επίσης επιστολή του Γιάννη Ψυχάρη που δημοσιεύεται στο φ. της 13-10-1901, με την οποία ζητά να εγγραφεί συνδρομητής της εφημερίδας και παίρνοντας αφορμή από τον τίτλο Κρητική Εφημερίς γράφει ένα αρκετά εκτενές κείμενο όπου διατυπώνει τις γνωστές του απόψεις για τη γλώσσα.

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ: -Βιβλιοθήκη της Βουλής. -Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Ρεθύμνης.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: - Μάρκος Γιουμπάκης, “Οι πρώτες Ρεθεμνιώτικες εφημερίδες”, εφ. Κρητική Επιθεώρησις, 6-21 Φεβρουαρίου 1969. - Γιάννης Ζ. Παπιομύτογλου, “Εκατό χρόνια Ρεθεμνιώτικων εφημερίδων”, π. Προμηθεύς ο Πυρφόρος, 29(1982), 165-181. - Του ίδιου, “Ο Τύπος του Ρεθύμνου”, Επτά Ημέρες της Καθημερινής, φ. 20-7-1997. - Του ίδιου, “Οι πρώτες εφημερίδες του Ρεθύμνου: Τουρκοκρατία και Αυτονομία” στον τόμο  Ρέθυμνο 1898-1913: Από την Αυτονομία στην Ένωση, Ρέθυμνο 1998, σ. 53-56.

Γιάννης Ζ. Παπιομύτογλου

(Έχει δημοσιευθεί στην Εγκυκλοπαίδεια του ελληνικού Τύπου 1784 – 1974)