ΠΟΣΟ ΠΑΛΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΡΕΘΕΜΝΙΩΤΙΚΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ

ΠΟΣΟ ΠΑΛΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΕΛΙΚΑ

ΤΟ ΡΕΘΕΜΝΙΩΤΙΚΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ;

Τις τελευταίες μέρες έχει ανοίξει μια συζήτηση για το πόσο παλιό είναι το Ρεθεμνιώτικο Καρναβάλι, με αφορμή τον εορτασμό των 100 χρόνων από την έναρξή του. Αρκετοί αμφισβητούν τον ισχυρισμό ότι το Καρναβάλι έχει ηλικία 100 χρόνων. Μάλιστα ο αγαπητός μου Δημήτρης Αετουδάκης αρθρογράφησε σχετικά στην "Κ.Ε." με τίτλο του άρθρου: "Ε όχι και 100 χρόνια Καρναβάλι".

Ως χρονικό σημείο έναρξης του Καρναβαλιού στο Ρέθυμνο φέρεται το 1914 χωρίς να γνωρίζω από πού αντλείται η πληροφορία αυτή. Πάντως η γνωστή φωτογραφία με το τεράστιο μαντολίνο είναι από τις Απόκριες του 1915, προέρχεται από το αρχείο του αξέχαστου Μανού Αστρινού και είναι δημοσιευμένη στο βιβλίο "Εν Ρεθύμνω" της κ. Μαρίας Τσιριμονάκη.

Το δημοσίευμα της Πατρίδος.

Παρά τις όποιες αντιρρήσεις, φαίνεται πως οι ρίζες του Ρεθεμνιώτικου Καρναβαλιού πάνε ακόμη πιο πίσω από το 1914. Και εξηγούμαι: Στην εφημερίδα των Χανίων "Πατρίς" της 15^ης Φεβρουαρίου 1901 δημοσιεύεται εκτενής ανταπόκριση από το Ρέθυμνο, η οποία περιγράφει λεπτομερώς τον εορτασμό των Απόκρεω στην πόλη του Ρεθύμνου. Από την περιγραφή προκύπτει ότι δεν επρόκειτο για «μεμονωμένες φιλικές συντροφιές ή οικογενειακές και περιορισμένες κοινωνικές εκδηλώσεις», αλλά για κανονικές καρναβαλικές εκδηλώσεις με βασιλιά Καρνάβαλο, με παρέλαση αρμάτων και σάτιρα της επικαιρότητας και μάλιστα σε δύο Κυριακές. Μάλιστα ο ανταποκριτής, που υπογράφει ως "Ρεθεμνιώτης", σχολιάζει ότι σε κανένα άλλο μέρος της Κρήτης δεν εορτάστηκαν οι Απόκριες όπως εορτάστηκαν στο Ρέθυμνο. Η παρέλαση στην οδό Τσάρου (σήμερα Αρκαδίου) είχε οριστεί να αρχίσει στις 3 μ.μ., όμως από πολύ νωρίτερα ο δρόμος είχε κατακλυστεί από πλήθος κόσμου και τα μπαλκόνια λύγιζαν από το βάρος των θεατών. Ο ανταποκριτής περιγράφει παραστατικά την ανταλλαγή σερπαντίνων ανάμεσα στα απέναντι παράθυρα και μπαλκόνια καθώς και τον πόλεμο των κομφετί, των φασολιών και των κουφέτων. Στη συνέχεια περιγράφει τα άρματα και τις καρναβαλικές ομάδες που παρέλασαν, όπως το άρμα του καρνάβαλου και τη νεοσύστατη Κρητική Πολιτεία που την παρίστανε νεαρός ντυμένος γυναίκα και καθισμένος ανάποδα σε γάιδαρο. Άλλη ομάδα καρναβαλιστών παρίστανε την Επιτροπεία των Αγωνιστών, η οποία μοίραζε παράσημα και συντάξεις. (Φαίνεται πως η απονομή συντάξεων σε αγωνιστές των κρητικών επαναστάσεων δεν ήταν και πολύ αμερόληπτη, γεγονός που σατιρίζουν οι καρναβαλιστές). Ακολουθούσαν σατιρικές παραστάσεις για το πρόβλημα του λιμανιού, για το πρόβλημα του νοσοκομείου και για την έλλειψη εμπορικής κίνησης στην πόλη. Ακολουθούσε άρμα που παρίστανε το Υπουργικό Συμβούλιο το οποίο υπέγραφε και μοίραζε διορισμούς κρατικών αξιωματούχων με παχυλούς μισθούς. Το άρμα έσερνε ό λαός σκυφτός από το βάρος των φόρων. Άλλο άρμα παρίστανε το γραφείο του Γενικού Επιθεωρητή της Παιδείας, από το οποίο ο Επιθεωρητής επιθεωρούσε την Παιδεία με… τηλεσκόπιο. Τελευταίο άρμα ήταν αυτό της Κρητικής Τράπεζας.

Γύρω στις 6.30΄ μ.μ. με τη συνοδεία βεγγαλικών αποχαιρέτησε ο Καρνάβαλος με προσφώνηση. Υπήρχε και κριτική Επιτροπή η οποία βράβευσε τα άρματα με πρώτο τον Επιθεωρητή της Παιδείας.

Δεν γνωρίζω αν το καρναβάλι του 1901 είναι το πρώτο του Ρεθύμνου ή αν προηγήθηκε και κάποιο άλλο το 1900. Πάντως σε κάθε περίπτωση το Ρεθεμνιώτικο Καρναβάλι μετρά 113 και όχι 100 χρόνια ζωής.

Γιάννης Ζ. Παπιομύτογλου

(Δημοσιεύθηκε στην Κρητική Επιθεώρηση,  φ. 18868/1-3-2014)