ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΕΣΤΙΑΣ 1987

ΕΝΑ ΑΞΙΟΛΟΓΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

Δεν είναι και πολύ επίκαιρο να γράφει κανείς, λήγοντος του Απριλίου, για ένα ημερολόγιο του τρέχοντος έτους. Είθισται τέτοια κείμενα να γράφονται αρχές του χρόνου στον οποίο αφορούν ή στο τέλος του προηγουμένου. Θεωρώ όμως πως μπορεί να γίνει μια εξαίρεση σ’ αυτόν τον κανόνα για το ημερολόγιο έτους 2007 της «Κρητικής Εστίας».

Η «Κρητική Εστία» είναι Πνευματικό Ίδρυμα που έχει ως κύριο στόχο την ηθική και υλική ενίσχυση των Κρητών σπουδαστών και φοιτητών οι οποίοι διακρίνονται για την επιμέλεια, το ήθος και το ακέραιο του χαρακτήρα τους. Η δραστηριότητα του Ιδρύματος επικεντρώνεται κυρίως στη λειτουργία ξενώνων που φιλοξενούν φοιτητές και φοιτήτριες που σπουδάζουν στην Αθήνα και στους οποίους πέραν της φιλοξενίας παρέχονται υποτροφίες, βραβεία, έπαινοι και άλλες ηθικές και υλικές αμοιβές.

Το Διοικητικό Συμβούλιο του Ιδρύματος, με πρόταση του Προέδρου του Στυλιανού Παλάσσαρου, αποφάσισε την έκδοση ημερολογίου του έτους 2007, το οποίο να έχει ως θέμα τα επαγγέλματα και την παραδοσιακή ζωή της Κρήτης. Το έργο της έρευνας του υλικού, της συγγραφής, αλλά και γενικότερα της επιμέλειας της όλης έκδοσης ανατέθηκε στον Αντιπρόεδρο Πολιτιστικών του Ιδρύματος,  πολυγραφότατο και έμπειρο ερευνητή Θεοχάρη Μ. Προβατάκη. Η επιλογή του κ. Προβατάκη για το συγκεκριμένο έργο υπήρξε απολύτως επιτυχής. Το αποτέλεσμα υπήρξε πράγματι εντυπωσιακό. Σπάνια συναντάμε σε επιτοίχιο ημερολόγιο τόσο πλούσιο υλικό σε κείμενα και φωτογραφίες, το οποίο κάλλιστα θα μπορούσε να κυκλοφορήσει και σε επίτομη έκδοση.

Το ημερολόγιο απαρτίζεται από 31 φύλα διαστάσεων 49Χ34 εκ. από τα οποία τα 14 είναι οι δώδεκα μήνες του 2007 καθώς και ο Δεκέμβριος του 2006 και ο Ιανουάριος του 2008. Κάθε φύλλο από αυτά τα 14 φέρει φωτογραφία ενός επαγγέλματος, η οποία καλύπτει τα 2/3 του φύλλου. Οι φωτογραφίες είναι πρόσφατες από διάφορα μέρη της Κρήτης όπου επιβιώνουν τα συγκεκριμένα επαγγέλματα, τα οποία είναι: Κουδουνάρης, Βοσκός, Πεταλωτής, Τσαγκάρης, Σαμαράς, Βοτανοθεραπευτής, Θεριστής, Λιχνιστής, Καλαθοπλέκτης, Αγγειοπλάστης, Λιθοξόος (Πετράς), Ξυλογλύπτης, Μαχαιράς και Υαλουργός. Το κάτω μέρος των φύλλων αυτών καλύπτεται από τις ημέρες του μήνα –όπως συμβαίνει σε όλα τα επιτοίχια ημερολόγια– και χωρίζεται από το υπόλοιπο φύλλο με διάτρητη γραμμή, προκειμένου να αποσπάται εύκολα η φωτογραφία του επαγγέλματος, για όποιον θέλει να την χρησιμοποιήσει αυτόνομα.

Τα υπόλοιπα φύλλα του ημερολογίου καλύπτονται από κείμενα, καθώς και από φωτογραφίες μικρότερου σχήματος με σκηνές από την παραδοσιακή ζωή της Κρήτης. Οι παραδοσιακές τέχνες που περιγράφονται εδώ με αρκετές πληροφορίες, είναι: Η Λαϊκή Αρχιτεκτονική, Μεταλλοτεχνία ή Μεταλλουργία, η Γλυπτική, η Ξυλογλυπτική, η Κεραμική, η Ζωγραφική, η Κεντητική, η Πλεκτική, η Υφαντική, η Διακοσμητική, ενώ αναφέρονται και τα ακόλουθα λαϊκά επαγγέλματα: Αγγειοπλάστης, Αγωγιάτης, Βοσκός, Βοτανολόγος, Υαλουργός, Καμπανάρης, Κασάπης, Καφετζής, Καφεπαντοπώλης, Καρεκλάς, Καλαθοπλέκτης, Καρβουνιάρης, Χτίστης, Κουδουνάς, Πετράς ή πελεκάνος, Μαραγκός, Μεταπράτης, Μπαρμπέρης, Μπογιατζής, Μυλωνάς, Μελισσοκόμος, Μαχαιράς, Νεροφόρος, Ντενεκετζής, Οργανοποιός, Οργανοπαίχτης, Πεταλωτής, Ρασοπατητής, Σωμαράς, Στιβακτής, Τελάλης, Τσαμπάζης, Τσαγκάρης, Τερζής, Χαρκιάς και Κηροπλάστης.

Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο με την οικονομική πρόοδο και την ταχύτατη τεχνολογική εξέλιξη άρχισε η σταδιακή εξαφάνιση των παραδοσιακών επαγγελμάτων από τον τόπο μας. Με γνώμονα πάντα την οικονομική ανάπτυξη, αλλά και την άνεση και ευκολία, οι κοινωνίες προτίμησαν να βιομηχανοποιήσουν την παραγωγή και να προωθήσουν τον αστικό τρόπο ζωής.  Αυτό είχε ως συνέπεια την οικονομική κατάπτωση των ατόμων που ασκούσαν τα παραδοσιακά επαγγέλματα με αποτέλεσμα να τα εγκαταλείψουν. Η μεγαλύτερη απώλεια που υφιστάμεθα όλοι με την εξαφάνιση αυτών των επαγγελμάτων είναι σίγουρα η πολιτισμική. Τα εργαλεία και ο τρόπος εργασίας των ανθρώπων που τα ασκούσαν, αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτισμικής μας κληρονομιάς. Υπάρχει φόβος ότι μαζί με τον αφανισμό αυτών των επαγγελμάτων θα αφανιστεί μέρος της ιστορίας και του πολιτισμού αιώνων του τόπου μας.

Αξίζουν συγχαρητήρια στο Δ.Σ. της «Κρητικής Εστίας», που συναισθανόμενο αυτόν τον κίνδυνο προχώρησε στην έκδοση το εν λόγω ημερολογίου, προκειμένου να γνωρίσουν οι νέοι και να θυμηθούν οι παλιοί τον τρόπο ζωής των Κρητικών του όχι και πολύ μακρινού  παρελθόντος.

Η «Κρητική Εστία» διέθεσε έναν αριθμό αντιτύπων του Ημερολογίου στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Ρεθύμνης, απ’ όπου μπορεί να το παραλάβει δωρεάν όποιος ενδιαφέρεται.

Γιάννης Ζ. Παπιομύτογλου

(Εφημ. «Ρέθεμνος» 28/4/2007)