Οι μετακινήσεις στο Ρέθυμνο

 ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

 ΘΩΜΑ ΚΡΕΒΕΤΖΑΚΗ – ΧΑΡΗ ΣΤΡΑΤΙΔΑΚΗ

Οι μετακινήσεις στο Ρέθυμνο

 

Αυτές τις μέρες εκδόθηκε ένα εντυπωσιακό και πρωτότυπο βιβλίο. Εντυπωσιακό ως προς την εμφάνιση και πρωτότυπο ως προς το περιεχόμενο. Πρόκειται για το βιβλίο που έχει τίτλο «Οι μετακινήσεις στο Ρέθυμνο» και υπότιτλο «Τεκμήρια συγκοινωνιακής ιστορίας».

Συγγραφείς: ο ακούραστος και παραγωγικότατος Χάρης Στρατιδάκης και ρέκτης αντιδήμαρχος Ρεθύμνου Θωμάς Κρεβετζάκης.

Το θέμα του βιβλίου εκ πρώτης όψεως δεν φαίνεται ικανό να υποστηρίξει την έκδοση ενός βιβλίου και μάλιστα της έκτασης και του όγκου του παρουσιαζόμενου. Όταν όμως το διατρέξεις αντιλαμβάνεσαι ότι η εντύπωση που είχες ότι δεν υπάρχει επαρκές υλικό για το θέμα, ήταν λανθασμένη.  Πλήθος φωτογραφιών, πολλές από τις οποίες παρουσιάζονται για πρώτη φορά, καθώς και άλλα τεκμήρια συνθέτουν το περιεχόμενο του βιβλίου. Πέραν αυτού τα τεκμήρια αυτά παρατίθενται με έξυπνο τρόπο και συνοδεύονται από μικρά κατανοητά κείμενα, που κάνουν την ανάγνωση του βιβλίου μια ευχάριστη εμπειρία.

Τη ραχοκοκαλιά του βιβλίου αποτελεί το τρίτο μέρος, όπου παρουσιάζονται σε εφτά ενότητες οι τρόποι μετακίνησης των Ρεθεμνιωτών στη διάρκεια των αιώνων. Κάθε ενότητα περιλαμβάνει πολλές φωτογραφίες που εκτός από την ευχαρίστηση που προκαλούν σε μας τους παλαιότερους, δείχνουν παραστατικά στους νεότερους πως μετακινούνταν οι πρόγονοί τους.

Η πρώτη ενότητα είναι οι «μετακινήσεις με τα πόδια» και όπως είναι φυσικό στην κατηγορία αυτή χωρούν τα πάντα, αφού ο άνθρωπος, από τότε που στάθηκε  όρθιος μετακινείται με τα πόδια. Βέβαια στην εποχή μας όλο και περισσότερο χρησιμοποιούνται τα μηχανικά μέσα για τις μετακινήσεις, όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ακόμη και στο κοντινό παρελθόν τα πόδια ήταν το κυρίαρχο μέσο μετακίνησης. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι δημοσιευόμενοι πίνακες αποστάσεων των χωριών από την πόλη, όπου οι αποστάσεις δεν μετρούνται με τα χιλιόμετρα αλλά με τον χρόνο που χρειάζεται για να διανυθεί η απόσταση με τα πόδια!

Η δεύτερη ενότητα αφορά τις «μετακινήσεις με τετράποδα». Ήταν ο κύριος τρόπος μετακίνησης, ιδίως στα χωριά. Αλλά και στην πόλη, μέχρι τη δεκαετία του 1960, η παρουσία τόσο των ίδιων όσο και των… παρακολουθημάτων τους στο οδόστρωμα, ήταν συχνή και οικεία. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι μέχρι τα μέσα του περασμένου αιώνα υπήρχαν δεκάδες πανδοχεία (χάνια) τόσο στην πόλη όσο και στην ύπαιθρο. Στο βιβλίο μάλιστα σημειώνονται σε χάρτη του νομού τα χάνια που υπήρχαν στους άξονες που συνέδεαν την πόλη με τις επαρχίες.

Η επόμενη ενότητα είναι «μετακινήσεις σε δύο ρόδες». Το ποδήλατο είναι ένα μέσο μετακίνησης που από τότε που ανακαλύφθηκε, από τα μέσα του 19^ου αιώνα, συνεχώς αυξάνεται η χρήση του, ιδιαίτερα στις μέρες μας με την οικολογική του διάσταση και τη συμβολή του στη σωματική υγεία και ευεξία. Αλλά δίκυκλα είναι, βεβαίως, και οι μοτοσυκλέτες, μικρές και μεγάλες, με συνεχώς αυξανόμενη χρήση ιδιαίτερα στις πόλεις. Αυτή η ενότητα έφερε στη μνήμη μου, με νοσταλγία, τα παιδικά και εφηβικά μας χρόνια, όταν νοικιάζαμε με την ώρα αρχικά ποδήλατο και αργότερα μηχανάκι.

Ακολουθούν οι «μετακινήσεις με τέσσερις ρόδες», όπου βλέπουμε τη διαχρονική παρουσία του αυτοκινήτου στο Ρέθυμνο, από την πρώτη εμφάνισή του στις αρχές του 20^ου αιώνα μέχρι σήμερα. Παρατίθενται πολλές φωτογραφίες και πληροφορίες για τη ιστορική διαδρομή των αυτοκινήτων στο Ρέθυμνο, τόσο των Ι.Χ. όσο και, κυρίως, των Δημόσιας Χρήσης.

Άλλη ενότητα του βιβλίου είναι οι «μετακινήσεις διά θαλάσσης», όπου μέσα από φωτογραφίες και κείμενα παρουσιάζεται το διαχρονικό πρόβλημα του Ρεθύμνου με την προβληματική ή πλήρως απούσα θαλάσσια επικοινωνία με τον έξω κόσμο.

Το βιβλίο κλείνει με τις «μετακινήσεις από αέρος», καθώς και με το κεφάλαιο που πραγματεύεται το συγκοινωνιακό μέλλον του Ρεθύμνου.

Κλείνοντας αυτή τη μικρή παρουσίαση, οφείλουμε να παρατηρήσουμε ότι πρόκειται για ένα βιβλίο πολύ ευχάριστο στην ανάγνωση, αλλά και πολύ χρήσιμο για τις πληροφορίες που δίνει στον αναγνώστη και ειδικά στον Ρεθεμνιώτη.

Από εκδοτική άποψη μπορεί να χαρακτηριστεί άψογο με τη γενική ευθύνη της «Γραφοτεχνικής Κρἠτης» και την ειδική φροντίδα της κ. Ελένης Αλεβυζάκη.

Γιάννης Ζ. Παπιομύτογλου

(Δημοσιεύθηκε στην εφημ. "Ρεθεμνιώτικα Νέα" την 1-3-2022)

ΔΥΟ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΜΕ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ… ΚΑΤΣΙΚΕΣ

Γιάννη Ζ. Παπιομύτογλου

 ΔΥΟ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΜΕ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ… ΚΑΤΣΙΚΕΣ

Προ μηνών δημοσιεύθηκε στον τοπικό Τύπο η είδηση (την οποία δεν είχα την πρόνοια να αποθηκεύσω) ότι κατσίκα κυκλοφορούσε αδέσποτη στους κεντρικούς δρόμους της πόλης μας.

Η είδηση αυτή μου έφερε στο μυαλό μιαν άλλη είδηση, πάλι με κατσίκα πρωταγωνιστή, δημοσιευμένη ακριβώς πριν 120 χρόνια! Το αξιοπερίεργο της υπόθεσης είναι ότι η είδηση δεν δημοσιεύθηκε σε μια από τις δυο εφημερίδες που κυκλοφορούσαν τότε στο Ρέθυμνο («Επιθεώρησις» και «Κρητική Εφημερίς»), αλλά στην «Επίσημο Εφημερίδα της Κρητικής Πολιτείας», στο… ΦΕΚ θα λέγαμε σήμερα.

Η υπόθεση αφορούσε κατσίκα που… συνελήφθη από τον αγροφύλακα της περιοχής των Περιβολίων να περιφέρεται αδέσποτη μέσα στα αμπέλια. Νομίζω ότι αξίζει να παρατεθεί η είδηση ως έχει αναφωνόντας “O tempora o mores”:

 

ΕΙΔΟΠΟΙΗΣΙΣ

Ὁ Δήμαρχος τοῦ Δήμου τῆς πόλεως Ρεθύμνης

Εἰδοποεῖ ὅτι

Ὁ ἀγροφύλαξ τοῦ χωρίου Περιβόλια τοῦ Δήμου τούτου συνέλαβε την 4^ην τρέχοντος μηνός έντός τῶν ἀμπέλων τῆς περιφερείας τοῦ χωρίου τούτου μίαν αἶγα μαύρην μέ κοιλίαν ἀσπροκόκκινην καί τόν ἕνα πόδα λευκόν, περιφερομένην αδἐδποτον.

Προσκαλεῖ τόν ἀναγνωρίζοντα αὐτήν ὡς ἴδιον κτῆμα, ὅπως προσέλθῃ καί παραλάβῃ αὐτἠν παρά τῆς Δημαρχίας ταύτης ἐντός ὀκτώ ἡμερῶν ἀπό τῆς διά τῆς Ἐπισήμου Ἐφημερίδος δημοσιεύσεως τῆς παρούσης προσάγων πρός ἀπόδειξιν πιστοποιητικόν τοῦ Εἰδικοῦ Παρέδρου τοῦ χωρίου του, ἐπικεκυρωμένον ὑπό τοῦ οἰκείου Δημάρχου.

Παρελθούσης τῆς προθεσμίας ταύτης ἡ αἷξ αὕτη ἐκποιηθήσεται προς ὄφελος τοῦ Δημοτικοῦ Ταμείου.

Ἐν Ρεθύμνῃ τῇ 8 Ἰουλίου 1902

Ὁ Δήμαρχος τῆς πόλεως Ρεθύμνης

ΓΙΣΟΥΦ (Αληγιατζιδάκης)

(Δημοσιεύθηκε στην εφ. Ρεθεμνιώτικα Νέα στις 27/2/2022)